Reintrodukcja zagrożonych gatunków roślin
Środa 19 stycznia 2011W ciągu wieków działalność człowieka i zmiany klimatyczne doprowadziły wiele karkonoskich gatunków na skraj wymarcia. Pozyskiwanie roślin w celach leczniczych, kolekcjonerstwo, a w późniejszych czasach zanieczyszczenia atmosfery i wód spowodowały, że niektóre gatunki występują dziś w skrajnie nielicznych populacjach, na zaledwie kilku stanowiskach, a czasem tylko w jednym miejscu. Aby przywrócić zagrożonym roślinom pozycję, jaką zajmowały w przeszłości, niezbędne jest zasilenie ocalałych populacji czy ponowne wprowadzenie osobników na historyczne stanowiska. Do tego celu wykorzystywane będą nasiona lub sadzonki roślin wyhodowane w Żywym Banku Genów. Taką praktykę nazywamy reintrodukcją.
Przygotowanie strategii reintrodukcji zagrożonych gatunków roślin jest jednym z zadań w ramach projektu „Ochrona najcenniejszych gatunków flory Karkonoskiego Parku Narodowego - Żywy Bank Genów Jagniątków”. Opracowanie to powstanie na podstawie wyników doświadczeń polegających na pomiarach wydajności fotosyntezy wybranych gatunków, przeprowadzonych w szkółce i w miejscach ich naturalnego występowania. Na terenie Żywego Banku Genów planowane są również systematyczne obserwacje fenologiczne oraz pomiary morfologiczne osobników rosnących w różnych warunkach oświetlenia.
Celem zadania jest bliższe poznanie biologii i wymagań ekologicznych gatunków, m.in. wykrycie zależności między żywotnością osobników a temperaturą i wilgotnością powietrza w różnych wariantach ocienienia. W przyszłości pozwoli to na stworzenie gatunkom, które wyrosną w szkółce, optymalnych, zbliżonych do naturalnych, warunków rozwoju, co ograniczy stres, jakim poddawane będą rośliny podczas wprowadzania ich na górskie siedliska.
Spośród 41 gatunków objętych projektem do doświadczeń zostało wybranych 8 najbardziej rzadkich roślin. Podczas przygotowywania listy uwzględniono również techniczną możliwość przeprowadzenia pomiarów z użyciem fluorymetru, a mianowicie odpowiednią (min. 5 mm) wielkość liści.
W roku 2010 doświadczenie zostało założone na jednym gatunku: skalnicy śnieżnej Saxifraga nivalis.
W kolejnych latach trwania projektu (2011-2013) będą to następujące gatunki:
- biedrzeniec mniejszy skalny Pimpinella saxifraga ssp. rupestris
- gęsiówka alpejska Arabis alpina
- goryczuszka polna Gentianella campestris
- malina moroszka Rubus chamaemorus
- przetacznik alpejski Veronica alpina
- rozrzutka alpejska Woodsia alpina
- wierzba zielna Salix herbacea
Wskazano też dwa gatunki, które zostaną wykorzystane w przypadku niepowodzenia doświadczeń z gatunkami wymienionymi wyżej: czosnek siatkowaty Allium victorialis oraz kuklik górski Geum montanum.
W zakładce "Opisy gatunków" można zapoznać się z charakterystyką ww. roślin.