Śnieżyczka czy śnieżyca?

Środa 26 marca 2014

Jednymi z pierwszych zwiastunów wiosny, pojawiającymi się w runie lasów liściastych i zaroślach, są śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis i śnieżyca wiosenna Leucojum vernum.

Obie rośliny należą do bylin jednoliściennych z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae, podrodziny Amaryllidoideae. W tej grupie znajdują się wczesnowiosenne rośliny cebulkowe o liściach odziomkowych, 6 pręcikach połączonych u podstawy i pojedynczym 3-klapowym znamieniu.

Zarówno śnieżyczka przebiśnieg, jak i śnieżyca wiosenna mają śnieżnobiałe kwiaty i zielone długie, równowąskie liście. Podobne nazwy, podobny wygląd. Z tego względu, zdarza się, że są ze sobą mylone. Jak je odróżnić?

Oto kilka cennych porad:

śnieżyczka przebiśnieg

śnieżyca wiosenna

Wysokość rośliny

5 – 15 cm zwykle, (czasami do 25 cm)

10 – 30 cm

Kwiaty	jeden kwiat na szypułce, na szczycie łodygi,	przeważnie jeden kwiat na szczycie łodygi, rzadko dwa *,
	6 działek okwiatu, w dwóch okółkach, - po 3 w każdym: zewnętrzne listki - dłuższe, odstające - do 25 mm dł. i 8 mm szer., na szczycie zaokrąglone, wewnętrzne listki - krótsze - do 11 mm dł. na szczycie sercowato wycięte, z zieloną plamką przy wcięciu	6 działek okwiatu, w jednym okółku, wszystkie listki jednakowej długości, na szczycie zaostrzone, z żółtą, okrągłą plamką;

Owoce

podłużna torebka

większa kulista torebka

Liście

sinozielone z matowym nalotem,
szerokość 4–10 mm

żywozielone bez nalotu,
szerokość do 4–13 mm

* dwa kwiaty ma odmiana karpacka Leucojum vernum var. carpaticum, występująca naturalnie w Polsce w Bieszczadach i Pogórzu Karpackim, a także na Słowacji, Ukrainie i Siedmiogrodzie.

Ryc.1. Porównanie wybranych cech śnieżyczki przebiśnieg i śnieżycy wiosennej.

(źródło: Exkursionsflora von Deutschland. Bd. 3, Gefäßpflanzen: Atlasband / begr. von Werner Rothmaler ; hrsg. von Eckehart J. Jäger und Klaus Werner ; unter Mitarb. zahlreicher Fachleute., zmienione)

Ryc. 2. Śnieżyca wiosenna - widoczny jeden okółek działek okwiatu z charakterystycznymi żółtymi, okrągłymi plamkami. (fot. B.Wieniawska-Raj)

Ryc. 3. Śnieżyczka przebiśnieg - widoczne dwa okółki działek okwiatu - zewnętrzne dłuższe i wewnętrzne krótsze, z charakterystycznymi zielonymi plamkami. (fot. B. Wieniawska-Raj)

Ryc.4. Śnieżyczka przebiśnieg - widoczne charakterystyczne, sinozielone, matowe liście. (fot. M.Stanek)

Ryc. 5. Płat śnieżyczki przebiśnieg w łęgu wiązowo-jesionowym. (fot. M.Stanek)

Z czym można je pomylić?

Śnieżyczka przebiśnieg i śnieżyca wiosenna nie są jedynymi gatunkami reprezentującymi swoje rodzaje. Co prawda, śnieżyczka przebiśnieg jest jedynym gatunkiem z rodzaju śnieżyczka, który dziko występuje w naszych lasach, lecz w ogródkach można spotkać bardzo podobne do niej gatunki:

śnieżyczkę Elwesa Galanthus elwesii – pochodzącą z południowo-zachodniej Azji, o nieco większych kwiatach, pojawiających się odrobinę wcześniej niż kwiaty śnieżyczki przebiśnieg,

śnieżyczkę fałdowaną Galanthus plicatus – pochodząca z okolic Morza Czarnego, o charakterystycznie podwiniętych rąbkach liści, która kwitnie w tym samym czasie, co śnieżyczka przebiśnieg,

śnieżyczkę kaukaską Galanthus caucasiacus – pochodzącą z zachodniej Azji, o szerszych liściach od śnieżyczki przebiśnieg.

Podobne do występującej u nas w stanie dzikim, śnieżycy wiosennej, są dwa gatunki uprawiane czasami w ogródkach:

śnieżyca letnia Leucoium aestivum – występująca naturalnie w Europie i południowo-zachodniej Azji, u nas czasami uprawiana i dziczejąca, która jest o wiele wyższa od śnieżycy wiosennej (35–60 cm wys.), o liściach dłuższych od głąbika kwiatowego, zwykle kilku (od 1-2 do 5,a nawet 7) kwiatów w głąbiku, kwitnąca w maju–czerwcu.

śnieżyca jesienna Leucojum autumnale – pochodząca z rejonów południowo-zachodniej Europy i północnej Afryki, mniej okazała niż śnieżyca wiosenna (8–15 cm wys.), wiotka, o bardzo wąskich liściach i drobnych, wydłużonych, niedzwonkowatych kwiatach (w odróżnieniu do wyżej wymienionych śnieżyc), po 2–3 w głąbiku, kwitnąca od końca lata do początku jesieni, wrażliwa na mrozy.

Uwaga!

Blisko spokrewnione ze śnieżyczką i śnieżycą są gatunki z rodzaju narcyz. O ile, kwiaty narcyzów są wyraźnie inne niż śnieżyczek czy śnieżyc, o tyle, młode liście gatunków tych trzech rodzajów, są trudne do odróżnienia.